,

Gezond bouwen met hout – Een interview met Markus Steppler van DERIX Holzleimbau

Niederkrüchten, 27 augustus 2020

Gezonde bouwmaterialen – een fundamentele factor als het gaat om gezonde gebouwen. In het artikel van vandaag gaan we in op het onderwerp houtbouw. We spraken met Markus Steppler van het bedrijf DERIX Holzleimbau en vroegen naar zijn ervaringen. In het interview introduceert hij het onderwerp “Bouwen met hout” en bespreekt hij de bijzondere kenmerken, uitdagingen en voordelen voor het milieu en de menselijke gezondheid.

Een interview met Markus Steppler.

Wat betekent bouwen met hout precies?
Hout is een van de oudste bouwmaterialen ter wereld – en tegelijkertijd, met de nieuwe productiemethoden, een van de modernste. Bouwen met hout betekent vandaag de dag digitaal en bijna volledig geautomatiseerd bouwen. Hele wand- en plafondelementen of zelfs hele ruimtes worden modulair en in serie vervaardigd in hoge prefabricage en allemaal van massief hout. Het gebruik van hout in de bouw is veelzijdig: van pure hallenconstructies (bijv. voor supermarkten, logistiek, sporthallen of luchthaventerminals) tot gebouwen met meerdere verdiepingen in de woningbouw of voor kantoorgebouwen, er zijn tegenwoordig veel verschillende toepassingsgebieden. Balken, kolommen, wand- en plafondelementen worden in veel verschillende afmetingen gebruikt. Vaak wordt de houtconstructie aangevuld met conventionele onderdelen, bijvoorbeeld in de kelders, funderingen of de trapkern. In Duitsland maken de innovaties in veel staatsbouwvoorschriften het al mogelijk om met massief hout te bouwen tot aan hoogbouw en daar zijn wereldwijd al enkele indrukwekkende voorbeelden van.

Wat is er zo bijzonder aan bouwen met hout en welke voordelen biedt het?
Hout is vooral uniek omdat dit het enige natuurlijke hernieuwbare bouwmateriaal ter wereld is. Naar mijn mening is hout het enige materiaal dat niet bijdraagt aan de vernietiging van onze wereld. Bovendien is bouwen met hout ook de enige manier om klimaatneutraal te bouwen. Terwijl de productie van beton / cement verantwoordelijk is voor een groot deel van de wereldwijde CO²-uitstoot, binden houten bouwonderdelen zelfs op lange termijn CO² in de gegroeide draagstructuur. Dit betekent dat hout een negatieve CO²-balans heeft ten opzichte van beton door het substitutie-effect en het extra bindende effect – ondersteund door duurzame bosbouw in Europa. Bovendien zorgen houten wanden en plafonds voor een zeer aangenaam en gezond ruimteklimaat, hebben ze een zeer hoog draagvermogen en kunnen ze daarom ook in slankere wandconstructies worden gebouwd. Dit geeft weer ruimtewinst en maakt door de lichtere bouwwijze ook een slankere fundering of een aanvulling op de bestaande bouwvoorraad mogelijk.

Met welke vooroordelen over bouwen met hout heeft u regelmatig te maken?
Hout is brandgevoelig. Net zoals meubilair en vloerbedekking kan hout ook branden. Hout in de draagconstructie brandt echter zeer gelijkmatig, vormt een pyrolyse-laag en kan daarom zeer nauwkeurig gedimensioneerd worden voor zijn draagkracht tijdens een brand. Staal daarentegen faalt op een bepaald moment tijdens de brand plotseling zonder dat dit aan het staal te zien is. Op basis van deze bevindingen zijn al tal van bouwvoorschriften per houtconstructiemethode aangepast.
Houtrot. Natuurlijk zullen sommige houtsoorten uiteindelijk rotten als ze jarenlang worden blootgesteld aan water en weer. Maar hier gaat het over houten constructies, die eigenlijk altijd beschermd zijn tegen het weer en dus een zeer lange levensduur hebben. Kijk maar eens naar Aziatische tempels of Noorse staafkerken, die al vele honderden jaren volledig van hout zijn gemaakt. Hier vraagt niemand meer om duurzaamheid. Het hangt altijd af van een goede planning.

Wat zijn volgens u de belangrijkste redenen hiervoor?
Wat de brandbeveiliging betreft, denk ik dat het duidelijk de Duitse geschiedenis is, vooral de foto’s, toen veel houten plafonds in de binnensteden tijdens de wereldoorlog door brandbommen werden verwoest. Deze beelden zijn nog steeds stevig verankerd in de geest van veel mensen. Op basis hiervan werd ook in hogere gebouwen decennialang hout als bouwmateriaal uitgesloten. Vandaag de dag weten we gelukkig meer over het brandgedrag van massief hout in vergelijking met staal en beton. We leren van andere landen en dat werkt positief.
Als het gaat om het onderwerp duurzaamheid is de kennis over moderne houtbouw naar mijn mening nog niet in alle vakkringen volledig aanwezig – termen als X-LAM of kruislings gelamineerd hout zijn nog niet overal doorgedrongen. Het is nog steeds onze taak, en dat zal ook de komende jaren zo blijven, om deze kennis verder te verspreiden en door middel van verdere projecten in de massa te brengen.

Ook al zijn er steeds meer houten huizen, qua breedte is het bouwen met hout nog niet aangekomen. Waarom is dat? Spelen de kosten hier een grote rol?
Ik denk dat dit met name ook te wijten is aan het gebrek aan specialisme en productkennis – niet alleen de eigenaar van het gebouw is zich niet bewust van de huidige mogelijkheden met massief hout, maar ook een groot aantal gespecialiseerde planners en architecten. Onderwijswerk, referentieprojecten en de verspreiding van kennis (ook in studies en onderwijs) zijn de doorslaggevende factoren. Want afgezien daarvan is er geen enkele reden waarom hout niet een dragend onderdeel van elk gebouw zou zijn – de positieve effecten op onze aarde en ons klimaat zijn aantoonbaar.

Denkt u dat de houtbouw op de lange termijn zal zegevieren?
Dit is slechts een logisch gevolg. Je zou je ook kunnen afvragen of windenergie of zonne-energie op de lange termijn de overhand zal krijgen over kolencentrales. Net zoals hernieuwbare energieën of alternatieve auto’s op de lange termijn onmisbaar zullen worden, zal ook hout zich in de 21e eeuw ten volle doen gelden ten opzichte van beton en staal. Natuurlijk zal voor bepaalde onderdelen nog steeds gerecycled staal en beton nodig zijn, maar in wezen zal hout de draagconstructie vervangen. Last but not least zal ook het thema “gezonde ruimtes” een grote rol spelen – de visie is dat we binnen in gebouwen een gezonder klimaat zullen creëren dan buiten in de frisse lucht.

Voor welke uitdagingen staat u in de toekomst?
De betonnen lobby is bijzonder sterk in Duitsland. Houtbouwverenigingen daarentegen werken op zeer kleine schaal, waardoor de impact enigszins kan worden ondermijnd. Maar ik geloof dat iedereen die aan onze toekomst denkt automatisch deel uitmaakt van de houtlobby. De centrale uitdaging is dan ook om kennis steeds verder te verspreiden, de passie voor klimaatneutraal en gezond bouwen verder aan te wakkeren en de problematiek van de jongere generaties in de volle breedte in de samenleving te brengen. Houtbouwprojecten zijn meestal ook architectonische hoogtepunten – deze referentieprojecten in de houtbouw zijn mooi, maar het duidelijke doel moet zijn om alle zogenaamde “standaardgebouwen” in de dorpen, voorsteden en steden ook volledig in duurzame houtbouw te implementeren.

Wat is de relatie tussen hout en de menselijke gezondheid?
Enerzijds verbetert hout het binnenklimaat door snel vocht op te nemen en gecontroleerd weer af te geven aan de ruimte. Bovendien stoot hout als zichtbaar wand- of plafondelement verschillende stoffen uit die een positief effect hebben op onze gezondheid. Maak een wandeling in het bos en geniet van deze stoffen, vooral in naaldbossen. Stel je nu voor dat je het bos in je huis of kantoor kunt brengen. Er zijn zelfs studies die een verlaagde hartslag in schoolklassen in houten gebouwen laten zien, en er zijn aanwijzingen dat bepaalde stoffen die uit naaldhout (terpenoïden) worden uitgestoten, kankercellen kunnen doden.

Welke rol spelen innovaties in de houtbouw? Heeft hout zich verder ontwikkeld als bouwmateriaal? Welk onderwerp moet nog onderzocht worden?
De houtconstructie wordt gekenmerkt door innovaties. Het duurt altijd maar een paar weken voordat er een nieuw type bevestigingsmiddel, een nieuw type rekenprogramma of een nieuw type lijmsysteem op de markt is. De afgelopen tien jaar heeft de installatietechniek op het gebied van prefabricage en digitalisering al een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Naar mijn mening is er nog veel potentie op het gebied van plafondsystemen en in de prefabricage van bijvoorbeeld buitenmuurelementen. Ik zou ook graag zien dat er nog intensiever onderzoek wordt gedaan naar de effecten van hout op de menselijke gezondheid.

Hoe kan bouwen met hout bijdragen aan de bescherming van het klimaat en daarmee aan het redden van de wereld?
De temperatuur op aarde hangt vooral af van de CO²-concentratie in de atmosfeer. En hier heeft de mensheid in de afgelopen 100 jaar (!) een concentratie van meer dan 400 ppm veroorzaakt. Ter vergelijking – er is altijd al sprake geweest van “klimaatverandering” op aarde, alleen tijdens de laatste hoge temperatuurfasen zo’n 100.000 jaar geleden was de CO²-concentratie slechts ongeveer 250-300 ppm – dus de gevolgen zijn te voorzien voor ons in de komende decennia en laat me niet werkeloos toezien ten aanzien van mijn kinderen.

Elke gebruikte kubieke meter massief hout bindt op lange termijn tot een ton CO². Dit betekent dat in de loop van de groei een kubieke meter hout deze hoeveelheid CO² uit de atmosfeer heeft verwijderd, de “C” heeft gebonden en de O² weer in de atmosfeer heeft vrijgelaten. Zodra een boom wordt geoogst, wordt ten minste één nieuwe boom geplant (principe van duurzame bosbouw), zodat de hulpbronnen vrijwel oneindig beschikbaar zijn. Binnen de 40 – 60 jaar van de groei tot aan de oogst kan een jonge boom ook aanzienlijk meer CO² opnemen dan een oudere boom. Dit principe, gekoppeld aan verdere herbebossing en de implementatie van duurzame bosbouw buiten Europa, zal een van de weinige manieren zijn om de klimaatverandering te vertragen totdat we over vele jaren een volledig klimaatneutrale samenleving kunnen bereiken – want er zal geen andere uitweg zijn.

Foto: Anastasia Araktsidou

/door
,

Ervaringsdeskundigen aan het woord: de voordelen van een gezond gebouw zijn onmiskenbaar!

Krefeld, 19 augustus 2020

Sinds de verhuizing naar hun nieuwe kantoor bewegen de medewerkers van Interface Deutschland GmbH ongeveer 45 minuten langer dan voorheen. Dit komt door hun nieuwe Living WorkPlace. De ruimtes met de geïntegreerde showroom zijn uitnodigend en leiden tot meer welzijn en tevredenheid van de medewerkers. Het tot in het kleinste detail uitgevoerde Biophilic Design laat de medewerkers de verbinding voelen met de natuur, die ook in het bedrijf wordt beleefd. We spraken met mevrouw Salditt en mevrouw Jungton en vroegen naar hun ervaringen.

Een interview van Anna Appenzeller met Anne Salditt en Ramona Jungton.

‘Jullie werken nu vier jaar in het nieuwe pand. Hoe zou u de nieuwe arbeidswereld omschrijven in vergelijking met de oude situatie? En wat vind je er het leukst aan?’

‘De sfeer hier is gewoonweg aangenaam. Het ontwerp van het interieur draagt bij aan de goede sfeer, alsook de hele interactie. Onze Living WorkPlace is een plek waar we ons volledig op ons gemak voelen. Het wordt gekenmerkt door verschillende werkmogelijkheden. We hebben aparte ruimtes waar men zich kan terugtrekken om geconcentreerd te werken, maar ook gebieden voor het werken in teams of overleg. Omdat we geen vaste werkplekken meer hebben, ontstaan er totaal andere mogelijkheden om samen te werken. We werken hier ook dicht bij de natuur – door het Biophilic Design in het gebouw, maar ook het uitzicht op bomen en weiden hier in het Business Park. Waar er op de oude locatie grijze industrie was, is het nu groen.’

‘Is er een direct verband tussen het concept en uw klanten? Zo ja, hoe reageren zij dan?’

‘We krijgen constant positieve feedback van klanten. We hadden al eerder een transparante cultuur, maar dankzij de geïntegreerde showroom is de uitwisseling nog beter geworden. Bezoekers voelen zich hier direct onderdeel van onze kantoorfamilie. Velen hebben het al op foto’s of op onze homepage gezien, maar zijn toch verbaasd hoe mooi en aangenaam het hier is. Deze plek is een van de geheimen van ons succes en we hebben er veel baat bij. Met ons interieurontwerp zijn we zelfs een rolmodel voor andere locaties van ons bedrijf wereldwijd.’

‘Waarom is het de moeite waard om in gezonde gebouwen te investeren?’

‘Met de verhuizing hebben we de mogelijkheid gehad om de Biophilic Design aanpak volledig te integreren in ons eigen kantoor. Dit heeft zijn vruchten afgeworpen: de medewerkers zijn veel tevredener en productiever sinds we deze omgeving hebben gecreëerd. EenHealthy Building is dus ook een Happy Building! Dit hebben we ook kunnen bewijzen in een wetenschappelijk onderbouwde studie. We blij met de sterkere loyaliteit van de medewerkers en de lagere fluctuatiegraad. We hebben een aantal actieve elementen geïntegreerd om onze medewerkers te motiveren om meer te bewegen in hun dagelijkse kantoorleven. En het werkte: gemiddeld leidde het tot 45 minuten meer beweging. Door de integratie van de Biophilic Design aanpak, Active Office elementen en het creëren van veel verschillende werkopties, afhankelijk van de individuele behoeften van elke persoon, voelen we ons over het algemeen productiever.’

Foto: © Lichthalle Krefeld

 

/door
,

Design, visualiteit en haptiek: hoe gebouwen ons beïnvloeden

Viersen/ Venlo, 06 augustus 2020

Onze gebouwde omgeving beïnvloedt ons – een feit dat door tal van wetenschappelijke studies wordt bewezen. Bewust of onbewust: wat we zien, ruiken en voelen heeft een direct effect op ons welzijn en op onze gezondheid. Beide kunnen positief worden beïnvloed door de juiste bouwplanning of het juiste ruimteontwerp. Harmonisch design en kleurenschema’s, doordachte materiaalkeuze, passende verlichting, goede ventilatie en geluidsreductie – allemaal middelen die u kunt gebruiken om een gezonde of gezondheidsbevorderende omgeving te creëren.

De grondlegger van de moderne westerse verpleging, Florence Nightingale, was zich hiervan al bewust en eiste al in de 19e eeuw meer ramen, frisse lucht en minder lawaai voor ziekenhuispatiënten. Maar de moderne architectuurpsychologie houdt zich ook bezig met deze vragen. Zo observeerde de Amerikaanse onderzoeker Roger Ulrich in 1984 twee groepen patiënten na een operatie. De ene groep lag in patiëntenkamers met uitzicht op de muur van een gebouw, terwijl de andere groep naar de natuur kon kijken. Het resultaat was duidelijk: de patiënten van de tweede groep hadden aantoonbaar minder pijnstillers nodig, ze hadden minder last van complicaties, hadden minder last van negatieve stemmingen en konden de kliniek na een kortere periode van verblijf verlaten.

De effecten van de zogenaamde “Healing Architecture” zijn inmiddels bewezen in verdere studies. Tot op heden zijn er wereldwijd ongeveer duizend studies die kunnen aantonen dat het milieu ook een positieve invloed heeft op het genezingsproces. Zo daalt uw bloeddruk, daalt uw hartslag en voelt u minder stress. Ook de TU Berlijn doet al enkele jaren onderzoek naar dit onderwerp.

Maar ook bij gezonde mensen is een doordacht gebouw en ruimteontwerp effectief. Een van de middelen om dit te bereiken is het zogenaamde “Biophilic Design”. De “liefde voor de levenden” beschrijft onze aangeboren behoefte aan contact met de natuur. Het innovatieve concept gaat over de mogelijkheden om mensen te verbinden met de natuur, ook in gebouwen en kamers, door het creëren van een natuurlijke of een bijna-natuurlijke leef- en werkomgeving. We brengen immers meer dan 90% van onze tijd door in gebouwen en hebben dus maar beperkt contact met onze natuurlijke omgeving. En zelfs kleine maatregelen, in bestaande gebouwen, kunnen veel bereiken en ons welzijn en onze creativiteit vergroten, ons tevredener en uiteindelijk productiever maken.

Het in Krefeld gevestigde bedrijf Interface Deutschland GmbH laat zien hoe dit er in de praktijk uit kan zien. Wil je er meer over weten? Klik hier.

Foto: Anastasia Araktsidou

/door
, ,

Gezonde scholen zijn een eerste levensbehoefte!

Viersen/ Venlo, 21 juli 2020

Gezonde scholen zijn eerste levensbehoefte!

Scholen zijn de gebouwen waar onze kinderen en kleinkinderen leren. Zich ontwikkelen. Een basis leggen voor de gezondheid van hun lijf, brein en empathisch vermogen voor hun verder leven. Hoezo belangrijk? Een eerste levensbehoefte!

In het Healthy Building Network doen we van alles om gezonde gebouwen realiteit te laten worden. Onderzoek door de Universiteit van Maastricht geeft ons de wetenschappelijke basis. De vele contactmomenten tussen overheid, private bedrijven en educatieve instellingen jagen innovatie aan en zorgen ervoor dat de gezonde gebouwen er daadwerkelijk komen.

In dit artikel wil ik graag duidelijk maken waarom we voor gezonde scholen moeten kiezen en hoe we die schoolgebouwen kunnen realiseren. Het begint allemaal met mensen die beseffen dat het omgevingsklimaat binnen in een gebouw belangrijk is. Dat onze kinderen een gezonde school nodig hebben om zich goed te kunnen ontwikkelen. Dat de generatie van de toekomst een gezond schoolgebouw verdient! Wij kunnen daar met z’n allen voor zorgen. Wat ga jij doen?

Waarom een gezond schoolgebouw?

In Europa en Amerika besteden mensen ongeveer 90% van hun tijd binnen een gebouw door. We wonen in een huis, we werken in een gebouw en onze kinderen krijgen in een gebouw hun lessen. Dit betekent nogal wat voor de blootstelling aan ongezonde lucht.

Onderzoeken tonen aan dat de concentraties van vervuilende stoffen (gassen, fijnstof, etc.) soms tot 5 keer hoger is in een binnenklimaat dan in de buitenlucht. En de mensen die extra kwetsbaar zijn voor de negatieve effecten van vervuiling (kinderen, oudere mensen, zieke mensen) spenderen vaak nog meer tijd binnenshuis.

Helaas worden de concentraties van vervuilende stoffen de laatste jaren alleen maar hoger. We bouwen energie-efficiënt, zorgen voor weinig ventilatie of onderhouden de filters niet goed. En we passen materialen toe die de lucht ernstig kunnen vervuilen. Denk aan schoonmaakmiddelen, synthetische bouwmaterialen, lijmen en verven, kunstmatige luchtverfrissers, brandvertragers in meubilair, etc.

Deze factoren spelen in al onze gebouwen. Maar als we bedenken dat vuile lucht zonder goede ventilatie in de onderste meter van een gebouw blijft hangen, dan kunnen we op onze vingers natellen wat dat voor onze kinderen betekent.

Ademen is noodzaak, maar op deze manier geen positieve factor voor gezondheid.

Verhuizen naar een gezond gebouw

In een onderzoek van de Universiteit van Maastricht, Moving to Productivity, is geconstateerd dat verhuizen naar een gezond gebouw zorgt voor 42% minder sick-building gerelateerde klachten. Laten we eens bedenken wat dit zou betekenen voor schoolkinderen. Gezondheidsnet schrijft het volgende over het sick-building syndroom:

“Het sick building syndroom kan leiden tot klachten als hoofdpijn, droge ogen, keelpijn, droge huid, vermoeidheid, gebrek aan concentratie en een gevoel van duizeligheid. De slechte luchtkwaliteit kan bovendien astma en allergieën verergeren. Bij onderzoek door de GGD’s voor het project Binnenmilieu Basisscholen bleek dat bedompte lucht in de klas de leerprestaties van leerlingen aantoonbaar vermindert.”

Dus wat kunnen we bereiken als schoolkinderen kunnen verhuizen naar een gezond gebouw?

  • Bijdrage aan de gezondheid van kinderen
  • Minder last van luchtwegklachten zoals astma
  • Betere concentratie
  • Minder stress voor leerkrachten, die gemakkelijker orde kunnen houden
  • Betere leerprestaties

Laten we dat met z’n allen belangrijk vinden!

Om de effecten van een gezond gebouw op de prestaties van schoolkinderen te kwantificeren, doet de Universiteit van Maastricht onderzoek. Meer dan 10,000 kinderen worden gedurende 5 jaar gevolgd om de conclusies te valideren. Sensoren meten allerlei factoren in de klaslokalen. De opzet van het onderzoek ‘Indoor Environmental Quality and Learning Outcomes’ is open beschikbaar.

Een gezonde school, kan dat?

Dat een gezond schoolgebouw helemaal niet zo moeilijk is bewijst basisschool de Zuidstroom in Venlo. Er stroomt voortdurend gezuiverde lucht van de juiste temperatuur binnen. Op de vloer ligt C2C-gecertificeerd tapijt dat fijnstof vasthoudt. Kinderen worden voorbereid op een gezonde toekomst voor henzelf en de omgeving.

Een aantal belangrijke zaken die in een gezond schoolgebouw worden meegenomen, zijn:

  • Voldoende ventilatie, bijvoorbeeld termietventilatie die luchtstromen op een natuurlijke manier door de gebouwen leidt, zodat zo min mogelijk energie nodig is voor installaties
  • Gezonde, veilige materialen met zo min mogelijk chemische emissies
  • Planten en water om binnenklimaat te beïnvloeden
  • Grote ramen voor voldoende daglicht, met zonwering voor hittebeperking
  • Ramen die open kunnen voor verse luchttoevoer
  • Akoestische maatregelen, zoals absorberend systeemplafond, absorberende wanden en schermen, planten en andere materialen
  • Harmonieuze verhoudingen en vormen
  • Actief ontwerp, zodat de kinderen worden aangemoedigd te bewegen
  • Diversiteit in materialen, texturen, vormen en kleuren

Financiële haalbaarheid

De grote mythe is dat gezond bouwen duur bouwen is. Dat is niet waar. De startinvestering kan iets duurder zijn, hoewel het in de meeste gevallen echt heel erg meevalt. En als we alle scheidingen tussen potjes geld weghalen, zal de eindafrekening snel zwarte cijfers schrijven.

Verschillende elementen hebben invloed op de financiële haalbaarheid waar tot nu toe nog niet zo over wordt nagedacht.

  • De eigenaar van een gezond gebouw hoeft geen eigenaar te zijn van alle materialen en inventaris. Dat betekent minder onderhoudskosten, goede restwaarde en een goed doordacht product door de producent die verantwoordelijk blijft voor het gebruik en verbruik (bijvoorbeeld energie) van zijn producten
  • Vervolgkosten van slechte leerprestaties zijn wellicht nog niet goed kwantificeerbaar op dit moment, maar wel degelijk aanwezig en logischerwijs kwalificeerbaar
  • Kosten van ziekteverzuim leraren. Sick-building klachten, burn-out
  • Kosten van bijlessen voor kinderen die veel meer last hebben van ADHD-achtige verschijnselen en concentratieproblemen
  • Kosten voor bestrijding obesitas bij kinderen
  • Maatschappelijke kosten en gezondheidsproblemen op de lange termijn
  • Daarnaast is het zo dat de innovaties in bijvoorbeeld gezonde materialen veel bereikbaarder worden als er vraag naar is. Hoe meer gezonde gebouwen, hoe betaalbaarder de oplossingen om ze te realiseren

Iedereen een rol

In de transitie naar gezonde scholen heeft iedereen een rol.

Gemeentes kunnen gezonde schoolgebouwen prioriteit geven en zodra een gebouw aan vernieuwing toe is. Ze kunnen eisen dat het project wordt uitgevoerd als een gezond (ver)bouwproject. Het is een kwestie van de juiste vragen stellen aan de architecten, de bouwers en de leveranciers van materialen.

Schooldirecties kunnen hun wethouders en ambtenaren erop aanspreken dat ze in een gezond gebouw veel betere prestaties kunnen neerzetten. Schooldirecties kunnen zich verenigen om de Minister van Onderwijs attent te maken op gezondheidseisen aan schoolgebouwen

Leerkrachten kunnen zich verenigen met elkaar en met ouders. Zij kunnen eisen stellen aan hun directies, gemeentes en ministerie.

Architecten en bouwers kunnen gezond bouwen omarmen en de oplossingen praktisch toepasbaar maken. Het zijn ook jullie kinderen die een gezond schoolgebouw verdienen!

Producenten kunnen business cases ontwerpen voor de werkwijzes en materialen die bijdragen aan gezonde gebouwen.

Ouders kunnen de discussie over gezonde schoolgebouwen aanwakkeren binnen hun school en gemeente.

Kinderen kunnen hun stem laten horen naar hun ouders en iedereen die het maar horen wil. Gezien de vele acties voor het klimaat zijn zij zich steeds bewuster dat we een andere keuzes moeten maken in de wereld. En een gezond schoolgebouw draagt daar fors aan bij!

Conclusie

Gezonde schoolgebouwen moeten we prioriteit geven in onze bebouwde omgeving. Onze kinderen zijn de toekomst. En gezonde scholen leveren een belangrijke bijdrage aan hun gezondheid. Gezonde scholen zijn mogelijk en er zijn voorbeelden die bezocht kunnen worden.

Iedereen heeft een rol om gezonde scholen normaal te maken. Praat erover met elkaar. En (ver)bouw ze dan! Liever vandaag dan morgen.

Geschreven door: Desiree Driesenaar | Foto via: De Zuidstroom

/door
, ,

Welzijnsfactor akoestiek – het effect op ons leven en werk

Viersen/ Venlo, 09 juli 2020

Een gezond gebouw bestaat uit veel meer dan alleen maar gezonde materialen

Goede akoestische omstandigheden zijn een belangrijke voorwaarde voor ons welzijn, onze productiviteit en uiteindelijk onze gezondheid. Immers, in ons privé- of beroepsleven worden we dagelijks blootgesteld aan veel verschillende bronnen van lawaai of zelfs geluidsoverlast. Sommige daarvan nemen we bewust waar, andere alleen onbewust. Dus waarom het de moeite waard is om dit onderwerp te behandelen en wat u eraan kunt doen, komt u in dit artikel te weten.

Bouwakoestiek

In bouwakoestiek wordt onderscheid gemaakt tussen twee gebieden: Bouwakoestiek en omgevingsgeluid. Onder bouwakoestiek verstaan we ruimteakoestiek, luchtgeluidsisolatie, contactgeluidisolatie en installatiegeluid.

  • Geluidisolatie heeft betrekking op de akoestische eigenschappen van bouwcomponenten, systemen en materialen met betrekking tot de verspreiding en overdracht van geluid tussen verschillende ruimtes in een gebouw. Essentiële geluidisolerende eigenschappen van een gebouw worden bepaald door het ontwerp (en detaillering) van de ruwbouw en de gebruikte bouwmaterialen. Binnen geluidisolatie wordt zowel luchtgeluid als contactgeluid beschouwd.
  • Ruimteakoestiek houdt zich bezig met de aspecten van de geluidsverspreiding binnen een omsloten ruimte. Het gaat hier om gewenste aspecten als spraakverstaanbaarheid en de bescherming tegen geluidoverlast door (lawaai)bronnen binnen dezelfde ruimte. Hierbij spelen ook de afwerkingen en de vorm van de ruimte een rol. Rekening houdend met het beoogde gebruik worden ruimtes akoestisch geoptimaliseerd door specifieke toepassingen zoals geluidsabsorberende plafond– of wandsystemen.
  • Installatiegeluid richt zich voornamelijk op het voldoende beperken van geluiden door technische installaties, zodat gebouwgebruikers geen hinder ondervinden.

Lawaai

Lawaai is een belangrijke factor als het gaat om de effecten van geluid en akoestiek op het menselijk lichaam. Lawaai wordt gedefinieerd als “ongewenst of storend geluid” dat de normale activiteiten zoals werk, slaap en communicatie verstoort. In sommige gevallen kan lawaai schadelijk zijn voor het gehoor, maar dit hoeft niet altijd zo te zijn. Geluid-gerelateerde verstoringen (afleiding) kunnen leiden tot een verscheidenheid aan beperkingen, zelfs als de geluidniveaus relatief laag zijn. Naast mogelijke communicatiebarrières kan afleiding ook de prestaties en uiteindelijk de gezondheid van de gebruikers beïnvloeden.

Menselijke prestaties en gezondheid

Lawaai op de werkplek kan het risico op ongevallen verhogen en de prestaties van werknemers beïnvloeden, vooral bij het uitvoeren van moeilijke en complexe taken. Wanneer stresshormonen zoals adrenaline en noradrenaline vrijkomen, reageren we met stress en prikkelbaarheid, en ervaren we meer ongemakken.

Verschillende studies hebben aangetoond dat blootstelling aan lawaai de functie van veel interne organen en systemen van het lichaam verandert. De gevolgen hiervan kunnen zijn: een verhoogde bloeddruk en veranderingen in de hartslag. Wanneer een kantoorgebouw is uitgerust met voorzieningen die gebruikers beschermen tegen ongewenst geluid is het gemiddelde aantal ziektedagen aantoonbaar lager. Dat maakt het economisch rendabel, omdat personeelskosten de grootste kostenpost van een organisatie zijn.

Bewustwording creëren

Een gebouw moet worden ontworpen en uitgerust om ervoor te zorgen dat het stress reduceert en de gezondheid bevordert. Om dit te bereiken zijn er veel oplossingen beschikbaar. In de komende weken zullen we u meer in detail uitleggen welke mogelijkheden dit zijn en wat helpt bij bestaande gebouwen.

Bronnen Akoestiek

Foto: Tirachard Kumtanom via Pexels

 

/door
,

Innovatie in de bouw – vandaag klaar zijn voor de uitdaging van morgen

Venlo/ Viersen, 13 mei 2020

Innovatie in de bouw – vandaag klaar zijn voor de uitdaging van morgen

Innovatie brengt economische vooruitgang en ontwikkeling met zich mee. Echter ontstaat er in tijden van crisis, zoals nu met de corona crisis, discussie over de rol van innovatie in het financieel overleven. Een crisis biedt kansen om veranderingen te realiseren, met als resultaat een veerkrachtigere economie/bedrijf. Innovatie kan een crisissituatie omzetten naar een kans.

Innovatieprofessor Clayton Christensen van de Harvard Business School zegt dat een economische een positief effect heeft op innovatie. In tijden van schaarste, mag er geen geld verspilt worden. Bedrijven worden ‘gedwongen’ om snel en goedkoop te innoveren, wat zorgt voor hogere slagingskans. Men durft op deze momenten de wijze van werken (en zelfs leven) fundamenteel te herzien. Het dwingt ondernemers te kijken naar de lange termijn in plaats van de korte termijn, hoewel dit niet voor de hand ligt (Cools, Deprez, De Zutter, Van Rossem, & Buelens, 2009).

Innovaties worden ingedeeld in technologische en niet-technologische innovaties. De technologische innovaties bestaan uit product- of procesinnovaties. Maar minstens zo belangrijk zijn de niet-technologische innovaties zoals nieuwe markten aanboren of sociale innovatie. Deze laatstgenoemde heeft vaak invloed op de haalbaarheid van een technologische innovatie. Binnen het Healthy Building Network slaan we een brug tussen technologische en niet-technologische innovaties in de bouwsector.

Ook in de bouwsector is innovatie noodzakelijk om grote maatschappelijke uitdagingen te verhelpen. Zoals de schaarste van bouwmaterialen, het gebruik van fossiele energie en de verstedelijking. Daarnaast is gezondheid nu belangrijker dan ooit.

De bouwsector is divers en wordt gekenmerkt door de uiteenlopende projecten, van grootschalige tot kleinschalige activiteiten. De samenhang, complexiteit en diversiteit van componenten zorgen voor een complex innovatiesysteem. Samenwerking tussen verschillende partijen is noodzakelijk om tot een succesvolle innovatie te komen.

Vaak wordt er samengewerkt tussen private en maatschappelijke partijen (zoals gemeenten). Echter hebben zij beide andere belangen, wat kan botsen. Het delen van kennis zou maatschappelijke vraagstukken kunnen beantwoorden, maar het zou een negatief effect kunnen hebben op de concurrentiepositie van marktpartijen. Ook kunnen het korte- en lange termijn perspectief van de partijen botsen. Een succesvolle innovatie hangt dus ook samen met een duurzame en structurele samenwerking, waarin belangen samen komen (Arnoldussen, Groot, Halman, & Van Zwet, 2017).

Het Healthy Building Network brengt internationale samenwerking op gang, met als resultaat succesvolle (sociale) innovaties. Door samen met u te innoveren willen we de bouwsector meer veerkracht geven. Bent u al klaar voor de uitdaging voor morgen?

Mocht u op zoek zijn naar meer informatie over gezond bouwen of innovatie, of bent u op zoek naar samenwerkingspartners? Neem dan contact met ons op via: [email protected] of reageer op dit bericht.

Bronnen

Foto: studiogstock via Freepik

 

/door
,

BLOG: Healthy Homeoffice 1 – Hoe maak je thuis een gezonde werkplek?

by Anastasia Araktsidou, WFG Kreis Viersen

 

De huidige situatie

In de afgelopen weken heeft de coronacrisis veel sluimerend potentieel ontketend, vooral op het gebied van digitale transformatie. Er gebeurt ook veel in de wereld van het werk: steeds meer mensen werken vanuit huis, gedeeltelijk of volledig, zolang hun baan het toelaat. Ook ik ben een van die mensen die nu wekelijks vanuit hun eigen vier muren hun werk doen.

In beide landen is deze vorm van werken nog niet standaard. Als gevolg daarvan beschikken veel werknemers thuis niet over een adequate, d.w.z. een volledig uitgeruste, werkplek. Hun eigen huis moet nu ad hoc worden omgebouwd tot een kantoor.

In dit artikel wil ik u laten zien wat u persoonlijk kunt doen om van uw huis een gezonde werkplek te maken, want Piet Eichholtz, professor aan de Universiteit Maastricht, zegt: echt productief werken kan alleen in een gezonde omgeving. Niet alleen u profiteert hiervan, maar uiteindelijk ook uw werkgever!

Ook ik moest me eerst aanpassen aan deze vorm van werken. Waar en vooral hoe stel ik mijn werkplek in? Wat kan ik doen om te zorgen voor een gezonde werksfeer thuis? Nog maar twee jaar geleden zou ik mezelf deze vragen niet hebben gesteld. Ik zou mijn laptop ‘s morgens hebben opgehaald en op een comfortabele plek aan het werk zijn gegaan. Vandaag ben ik slimmer. Ik werk al meer dan twee jaar voor het Healthy Building Network en ik weet nu hoe gebouwen en hun inrichting de menselijke gezondheid, het welzijn en uiteindelijk de productiviteit kunnen beïnvloeden.

Mijn ervaring tot nu toe, de enquêtes en onderzoeken laten zien dat veel mensen zich nu net zo voelen als ik voorheen. In overeenstemming met de huidige situatie wil ik daarom mijn tweedelige blog gebruiken om u te vertellen over de belangrijkste factoren voor een gezonde werkplek thuis en om u tips te geven over hoe u dit snel en met weinig moeite kunt bereiken.

In het eerste deel van mijn blogreeks kijk ik naar de nogal complexe factor van het binnenklimaat. Het vormt de basis voor een gezonde werkomgeving en wordt in wezen bepaald door het gehalte aan kooldioxide en vluchtige organische stoffen, de vochtigheid en de temperatuur en het huisstof. Aangezien planten ook invloed hebben op het binnenklimaat, wil ik hier ook kort ingaan op het effect ervan.

In het tweede deel van de blog, die in week 19 wordt gepubliceerd, sluit ik het onderwerp af met de factoren organisatie van de werkplek, pauzes, beweging en voeding.

Het binnenklimaat

De belangrijkste voorwaarde voor een gezond thuiskantoor is een gezond ruimteklimaat. En toch wordt daar nog veel te weinig aandacht aan besteed. We brengen tussen 80 en 90 % van onze tijd binnenshuis door, waarschijnlijk veel meer op dit moment, en wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat de kwaliteit van de binnenlucht tot zeven keer slechter is dan die van de buitenlucht.

Maar eerst en vooral – wat betekent binnenklimaat eigenlijk? Het is een wisselwerking van verschillende biologische, chemische en fysische factoren die van invloed kunnen zijn op mensen. Klinkt ingewikkeld, maar het goede nieuws is dat deze factoren grotendeels door onszelf kunnen worden beïnvloed. Hierdoor kan ons gedrag een belangrijke invloed hebben op het binnenklimaat van onze woonruimtes en dus snel verbeteren.

Concreet wordt de kwaliteit van het binnenklimaat vooral bepaald door de chemische samenstelling van de lucht, de vochtigheid en de temperatuur in een ruimte. De respectievelijke waarden zijn voornamelijk afhankelijk van het soort gebruik van de ruimte, de tijdsduur van de mensen die er verblijven en de luchtverversing (luchtverversing).

Kooldioxide (CO2)

Dit is een kleurloos en reukloos gas dat van nature in de omgevingslucht voorkomt. Wij mensen stoten CO2 uit in de lucht als ontbindingsproduct van onze ademhaling en vervuilen zo in aanzienlijke mate de binnenlucht. De concentratie is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder het aantal personen in de ruimte, het volume van de ruimte en de activiteiten van de gebruikers van de ruimte. Ook de levensduurfactor speelt een grote rol.[1]

Aangezien bijna alle activiteiten nu binnen de eigen vier muren plaatsvinden, is het belangrijk om de CO2-waarde in de eigen ruimtes zo laag mogelijk te houden. Want een verhoogde concentratie kan leiden tot hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid en gebrek aan concentratie en heeft uiteindelijk een negatief effect op uw productiviteit.[2]

Daarom moet u alle kamers meerdere keren per dag luchten, ook de kamers die niet of nauwelijks worden gebruikt, ongeacht het seizoen. U kunt hier in detail lezen hoe u correct kunt ventileren volgens het seizoen: https://bit.ly/3aPV7ls

VOC

Vluchtige organische stoffen (VOC’s) zijn tegenwoordig in elk woongebouw te vinden. Dit zijn verschillende synthetische en natuurlijke stoffen die bij kamertemperatuur uit producten of materialen ontsnappen en in de lucht terechtkomen. Ze zijn te vinden in bouwmaterialen, interieurdecoratie of producten voor dagelijks gebruik, bijvoorbeeld in verzorgings- of schoonmaakproducten. Afhankelijk van hun concentratie kunnen ze leiden tot dezelfde gezondheidsgevolgen als een hoog CO2-gehalte. Regelmatige en correcte ventilatie helpt dus ook hier.

Luchtvochtigheid

Een te hoge luchtvochtigheid kan op de lange termijn leiden tot schimmelvorming in de woonruimtes, maar ook op de korte termijn zijn er negatieve effecten mogelijk. De benauwde lucht kan als drukkend worden ervaren. Wij mensen zijn een belangrijke uitstoter door te zweten en te ademen, maar het grootste deel van het vocht wordt gegenereerd door onze dagelijkse activiteiten. Deze omvatten douchen, kleding drogen, koken en afwassen. De relatieve luchtvochtigheid in een ruimte moet tussen 40% en 60% liggen. Door de hierboven beschreven factoren ligt het in de meeste woonruimtes vaak boven de aanbevolen waarde, die met een hygrometer kan worden gemeten. De volgende illustratie laat zien welke processen in het huishouden bijdragen aan de verhoging van de luchtvochtigheid en op welke manier:

Bron: co2online GmbH

Als de luchtvochtigheid te hoog is, geldt hier hetzelfde: Ventileer goed (zoals hierboven beschreven) en gebruik beproefde huishoudgeneesmiddelen.  Voor gezonde mensen hoeft het niet altijd een ontvochtiger te zijn. Gebruik waterabsorberende materialen. Vul zout of kattenbakvulling in kleine hoeveelheden en verdeel ze over de hele kamer.

Te droge lucht is echter ook niet goed: het droogt de slijmvliezen uit, die vatbaarder worden voor bacteriën en virussen. Het resultaat kan een hogere gevoeligheid voor een verkoudheid zijn. U kunt de droge lucht, die de neiging heeft om in de winter te ontstaan, tegengaan door kleine kommetjes gevuld met water op de kachel te plaatsen. Kokend water in een grote pot om daarna door de huiskamers te lopen helpt nog sneller.

Meer gedetailleerde tips voor het reguleren van de luchtvochtigheid vindt u hier: Lagere luchtvochtigheid, hogere luchtvochtigheid.

Temperatuur

Ook hier zijn er standaardwaarden, maar mensen nemen de temperatuur heel anders waar. Voor een gezonde en productieve werkomgeving is het echter belangrijk dat de ruimten niet oververhit raken. In de woonkamer moet de temperatuur 19 – 22°C zijn, terwijl de slaapkamer en de keuken ongeveer 18°C nodig hebben. Zowel in de gang als in de aangrenzende kamers kan het minder zijn, als je er maar niet te veel tijd in doorbrengt. Alleen in de badkamer en in de kamers van kleine kinderen moet de temperatuur rond de 23°C liggen.

Pflanten

Planten hebben een aanzienlijke invloed op zowel ons welzijn als de kwaliteit van de binnenlucht. Planten kunnen niet alleen zorgen voor een aanzienlijk hoger niveau van tevredenheid op de werkplek, maar volgens de werknemers kunnen ze ook hun gepercipieerde concentratievermogen vergroten en de luchtkwaliteit verbeteren. Dit werd in 2014 bevestigd door een onderzoeksteam onder leiding van Marlon Nieuwenhuis van de Universiteit van Cardiff. De onderzoekers bestudeerden werkomgevingen in Nederland en het Verenigd Koninkrijk en het effect van kantoorinstallaties op hen. Het resultaat: de arbeidsproductiviteit steeg met gemiddeld 15% in de met planten aangeklede kantoren. Maar ze verbeteren ook de luchtkwaliteit. Zorg er dus voor dat je thuiskantoor groen is! Onze collega Eva Starmans van C2C ExpoLAB heeft in haar onlangs verschenen blogartikel aangegeven welke planten bijzonder geschikt zijn voor schone lucht. Link naar de blog,

Huisstof

Hoe groter de stofdeeltjes zijn, hoe sneller ze zich op de vloer en andere oppervlakken vestigen. En huisstof heeft een soort “geheugen” voor diverse vreemde stoffen en kan, indien onderzocht, informatie geven over bijvoorbeeld gebruikte reinigingsmiddelen. Simpel gezegd, stof is in staat om chemische stoffen op te slaan, dus het is belangrijk om de concentratie laag te houden.

Gladde vloeren moeten regelmatig worden geveegd en textiele vloerbedekkingen moeten worden gestofzuigd met een stofzuiger die is uitgerust met een fijn filter. Ook moet het stof regelmatig uit de inrichting worden verwijderd.

Ten slotte

Vele mensen gebruiken conventionele luchtverfrissers, kamerparfums, wierookstokjes en geurkaarsen. Maar wees voorzichtig! De meeste van deze producten bevatten schadelijke chemicaliën, die zelfs allergieën kunnen veroorzaken. Als u echter niet zonder wilt, informeer dan naar de gebruikte ingrediënten en vergeet niet om regelmatig en goed te luchten.

Zoals u ziet, kunt u met een paar eenvoudige stappen ook een goed en gezond binnenklimaat in uw huis creëren, waardoor u niet alleen een betere werkomgeving, maar ook een betere leefomgeving voor uzelf en uw gezin creëert.

Bronnen

[1] De grenswaarden voor CO2 in ruimten vindt u hier.

[2] Wilt u uw CO2 meten? Wij hebben een CO2 meetbox die u kunt lenen! Voor meer informatie, zie: https://bit.ly/2WbqOAj

/door

2. Best-Practice-Besuch des Healthy Building Networks: Gesundes Bauen erreicht den Gewerbebau

Lees meer
/door
,

Zo werkt gezond bouwen: Voorbeeld uit de praktijk „Blutbuche“ in Nettetal

Lees meer
/door