BLOG: Gezonde mens in een gezond gebouw (deel 2)
by Sanne Minten, Bluehub BV
Positieve gezondheid als basis voor onderzoek naar gezonde gebouwen
In mijn vorige blog heb ik uitgelegd dat het meerwaarde heeft om niet alleen de fysieke kant van gezondheid mee te nemen bij het ontwerp van gezonde gebouwen, maar ook de mentale kant. Het concept positieve gezondheid biedt hiervoor een mooie basis, dat heb ik aan de hand van persoonlijke voorbeelden toegelicht.
In deze blog wil ik graag een oproep doen om het concept positieve gezondheid, met de 6 pijlers van gezondheid, ook als wetenschappelijke basis mee te nemen in het onderzoek naar gezonde gebouwen. En te onderzoeken of we de Return of Investment voor gezonde gebouwen door het concept van Positieve gezondheid beter rond kunnen krijgen.
Eerst nog even terug naar de uitleg over positieve gezondheid en de meerwaarde:
Positieve gezondheid
Wanneer voelt een mens zich gezond? Machteld Huber heeft hiervoor een mooie definitie ontwikkeld: positieve gezondheid. Gezondheid wordt hierbij weergegeven als een spinnenweb wat bestaat uit 6 pijlers: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijks functioneren. Op ieder van de 6 pijlers kun je een persoonlijke score invullen, zie de afbeelding hieronder.
Haar wetenschappelijk getoetste model beschrijft voor mij heel mooi dat gezondheid niet alleen een fysiek aspect (lichaamsfuncties) heeft, maar ook mentale aspecten, zoals meedoen en zingeving.
Daarnaast laat het spinnenweb zien dat je gezondheidsbeleving heel subjectief en persoonlijk is. Je beoordeelt zelf je beleving van gezondheid aan de hand van alle factoren.
Bron: Stichting Institute for Positive Health (2020): https://iph.nl/downloads/
Positieve gezondheid als uitgangspunt voor gezonde gebouwen
Hoe kan een gebouw mij ondersteunen in mijn gezondheid? Dat is de vraag waar we met het Healthy Building Network onderzoek naar doen en proberen met een netwerk van stakeholders stappen te zetten richting gezondheid-bevorderende gebouwen. Hoe kunnen we nu alle pijlers van positieve gezondheid meenemen in het ontwerp van gezonde gebouwen?
Tot nu toe is in het onderzoek vooral gekeken naar de impact van diverse, objectief meetbare factoren van invloed op onze gezondheid: licht, luchtkwaliteit, temperatuur en geluid. Door middel van empirisch onderzoek wordt door Piet Eicholtz en zijn team onderzocht wat de effecten zijn van deze factoren bij medewerkers van een nieuw gezonde gebouw: Stadskantoor Venlo en de eerdere werkplek van deze medewerkers.
Wat ik zelf als een interessante onderzoeksrichting vind, zijn de ‘zachte’ factoren: nu door HBN omschreven als look & feel, dit gaat over factoren die moeilijk objectief meetbaar zijn, maar die de subjectieve menselijke ervaring in een gebouw weergeven. Wat doet een organisch gevormd plafond met je? Of het verschil tussen werken in een nieuw gebouw of een monument? Wat doen kleuren op de muren met jouw concentratie? Wat het moeilijk te onderzoeken maakt is: welke factoren neem je allemaal mee? En wat voor de één comfortabel is, kan voor de ander juist stress opleveren, hoe ga je daar in de praktijk mee om?
Koud? Ik heb het warm!
Neem bijvoorbeeld de beleving van kou of warmte. Iedereen heeft het wel eens koud, maar toch is het ook een hele individuele ervaring. De een zit altijd met een trui op kantoor, de ander in een T-shirt.
Een goed gevoel bij fenomenologisch onderzoek
Volgens mij is het belangrijk om alle persoonlijke ervaringen mee te nemen in het onderzoek naar gezondheid, die bepalen de totale ervaring van gezondheid van de mens.
Hoe zouden we dat kunnen onderzoeken?
Misschien door terug te kijken naar de natuurfilosofie, de voorloper van onze natuur wetenschap (empirisch onderzoek). In de natuurfilosofie werden namelijk ook niet-waarneembare aspecten van de natuur onderzocht. Een moderne stroming hiervan is de fenomenologie. Daarbij wordt uitgegaan van de directe en intuïtieve ervaring. Dat beschrijft dus meer kwalitatief/emotioneel hoe voel ik me op mijn werkplek, thuis of in de natuur?
Graag hoor ik andere invalshoeken voor onderzoek. Daarom eindig ik met een call to action naar aanvullend (fenomenologisch) onderzoek naar gezonde gebouwen. Welke architect/onderzoeker/projectleider/onderwijsinstelling… heeft interesse om mee te doen en een bijdrage te leveren aan onderzoek naar positieve gezondheid en gezonde gebouwen?
Laat het me weten [email protected] of via Healthy Building Network.
Fotos: Sanne Minten
